معرفی و شناخت گیاه شنبلیله

شنبلیله

نامهای دیگر : شنبلید ، شنبیله ، اقبال ، خلبه ، حلبه ، شبلیز ، فریقه

نام علمی : Trigonella foenum graecum

نام انگلیسی : Fenugreek

خانواده : Fabaceae ( خانواده بقولات )

شنبلیله گیاهی است علفی ، یکساله و کوتاه که ارتفاع ان از نیم متر تجاوز نمیکند. دارای برگهای متناوب بیضی شکل با نوک مدور که مرکب از سه برگچه میباشد و از یک نقطه منشعب میشود. قسمت انتهای هر برگچه دندانه دار است ، گلهای ان از نظر شکل مانند گیاهان تیره ی پروانه واران و به رنگهای مختلف سفید ، سفید مایل به زرد و حتی بنفش دیده میشود.

میوه ان به شکل غلاف دراز می باشد که طول ان تا 10 سانتیمتر می رسد و داخل ان 10 تا 20 دانه ی شنبلیله قرار دارد. رنگ تخم ان قهوه ایی و دارای بویی قوی و معطر و طعمی تلخ می باشد. شنبلیله بطور کلی دو نوع میباشد ، یکی گونه زینتی و معطر و گونه خوراکی که همان شنبلیله فوق الذکر می باشد. گیاه شنبلیله از ایران و از غرب اسیا برخاسته و به سایر نقاط جهان برده شده است ، در حال حاضر در اغلب کشور های اروپا ، اسیا و افریقا پرورش می یابد.

برگ شنبلیله :

برگ شنبلیله دارای اهن و فسفر میباشد و طبیعت ان گرم و خشک است.

خواص درمانی :

1-ان را بخورید ، محلل ، ملین و منضج است ، برای درمان امراض بارد ، سو القنیه ،  استسقا ، ورم طحال و کبد و رحم و تسکین سرفه های سرد نافع است ، درد کمر ، نرمی استخوان ها ، سل استخوان و سل ریوی را درمان می کند ، تب بر است ، ترشح ادرار را زیاد می کند ، برودت مثانه و قطره قطره ادرار کردن را برطرف میسازد.

2-خشک انرا روی تمامی نان بپاشید و ان نان را بصورت خیلی برشته بپزید و همیشه از ان نان استفاده کنید ، مرض قند یا دیابت را درمان میکند.

3- برای زیاد و پر پشت شدن موی نوزاد ، مادر باید از سه ماهگی هر روز شنبلیله ی خام را با ساقه بخورد.

4- چند روز ، هر روز صبح ناشتا 2 مثقال خشک انرا دم کنید و اب صاف کرده ی انرا بنوشید ، فشار خون را درمان میکند ، از خونریزی زیاد قاعدگی جلوگیری می نماید ، اعتدال دهنده اخلاط است.

5- اب جوشانده انرا با عسل مخلوط کنید و مجددا بجوشانید تا قوام اید و بخورید ، برای ضیق النفس و قروح سینه مفید است.

6- هر شب اب تازه انرا بگیرید و به صورت بمالید ، پوست صورت را زیبا میکند ، جوشهای غرور را درمان میکند ، و اگر هر روز بر سر بمالید ، بعد موها را با شدت تمام شانه کنید ، موها را تقویت می کند و موخوره را از بین میبرد. مالیدن اب ان ترک خوردگیهای پوست را که از سرمازدگی باشد درمان می کند ، به مرور ماه گرفتگی را برطرف میسازد.

7-ان را با سنبل الطیب بجوشانید و هر روز با اب ان سر را بشویید ، برای حفظ سلامتی مو نافع است.

8-اب تازه انرا بگیرید و با اب کلم مخلوط کرده و بر موضع بمالید . درد نقرس را تسکین میدهد.

9- تازه انرا با انجیر تازه بکوبید و ضماد گذارید. سر سوزه را باز میکند.

تخم شنبلیله

نامهای دیگر : هلویه ، تخم شنبیله

مواد موثره مهم :

موسیلاژ بنام گالاکتومانان ، مواد تلخ ، ساپونین های استروئیدی دیوثژنین ، الکالویید بنام تری گنلی ، مواد نشاسته ایی ، پرولامین ، تانن ، کولین ، بتائین ، تریاکونتان ، بتاسیتوسترول ، پروتئین ، روغن ثابت ، اسانس فرار

عملکرد دارویی :

اکسپکتورانت ( خلط اور ) و دمولسنت

کاربردهای درمانی :

دانه های شنبلیله بصورت خوراکی عمدتا برای درمان کم اشتهایی و کمبود وزن مورد استفاده قرار میگیرد . بصورت موضعی مرهم ان را جهت درمان جوشها ، سوختگی ، التهابات و اگزما به کار میبرند.

این گیاه به دلیل دارا بودن املاح و ویتامین فراوان برای چاقی ( قبل از غذا ) استفاده میشود ،  از مهمترین املاح موجود در تخم شنبلیله فسفر ، اهن و کلسیم می باشد. جهت پوکی و نرمی استخوان ( راشتیسم ) از دمکرده ان بصورت پاشویه استفاده می شود.

1- روزی سه بار هر مرتبه یک مثقال از ان را دم کنید و اب انرا صاف کرده بنوشید. مقوی بدن است ، فشار خون را تنظیم میکند ، مرض قند یا دیابت را درمان میکند ، تب را قطع مینماید ، برای رفع ناراحتیهای مثانه و کلیه نافع است ، استسقا و روماتیسم را درمان میکند ، ملین ، منضج ، محلل ، مبهی ، باد شکن ، مدر حیض و مقوی ریه می باشد. ضعف نیروی جنسی و ضعف مسلولین را برطرف میکند ، برای فتق و درد کمر مفید است ، ورم های دست و پا که بر اثر سرما باشد را درمان مینماید ، لاغری که از اثر بیماری باشد را درمان میکند ، کم خونی را برطرف میسازد ، در مورد بزرگ شدن طحال و کبد مصرف می شود ، تا حدی چربی خون را تنظیم می کند.

2- برای درمان حبس البول یا بند امدگی ادرار نوزاد ، 4 مثقال از ان را دم کنید و ساعتی 1 قاشق غذا خوری از اب صاف کرده ی ان را به طفل بخورانید.

از روغن تخم شنبلیله بصورت ضماد برای از بین بردن جوش هایی که داخل موها میزند استفاده میشود ، همچنین زخم های چرکی را باز میکند.

مهم ترین اثرات :

ضد درد ، ضد التهاب ، ضدعفونی کننده ، ضد اسپاسم ، پایین اورنده قند خون ، خلط اور ، کاهش دهنده کلسترول و چربی خون ، شیر افزا و مقوی رحم

مقدار و روش مصرف :

مقدار مصرف گیاه بصورت دمکرده ، یک گرم پودر دانه در یک استکان اب سرد می باشد که بمدت سه ساعت نگه میداریم و سپس ان را صاف کرده و با کمی عسل ( برای از بین بردن تلخی ان ) میل کنید. این عمل را تا 5 بار در روز و تا 5 گرم میتوان تکرار کرد. برای مصرف موضعی 50 گرم از دانه های خرد شده این گیاه با 250 میلی لیتر اب مخلوط شده و بصورت پماد ( مرهم ) مورد استفاده قرار میگیرد.

عوارض جانبی :

مصرف بیش از اندازه دارویی ممکن است باعث سردرد ، تهوع و تحرکات پوستی گردد. همچنین با توجه به اثرات تحریکی رحم ، در زمان بارداری و شیردهی بایستی با احتیاط مصرف گردد.

تداخل دارویی با داروهای هورمونی ، داروهای دیابت ، ضد انعقاد خون ( بدلیل وجود کومارین )